Ludzki mózg to skomplikowany organ, przetwarzający mnóstwo danych jednocześnie. Wraz z wiekiem jego wydajność maleje, przez co zauważamy wyraźne zmiany w funkcjonowaniu naszego organizmu. Jedną z nich są problemy z pamięcią. Jaka jest ich przyczyna i co możemy zrobić, żeby złagodzić ich postępowanie?
Rodzaje pamięci
Zanim omówimy przyczyny zanikania pamięci, zastanowimy się nad jej istotą. Pamięć umożliwia odbieranie, przechowywanie i odtwarzanie informacji, a ze względu na czas magazynowania informacji możemy wyróżnić jej dwa rodzaje. Pamięć krótkotrwała (odpowiedzialna za czasowe przechowanie informacji, np. o miejscu zaparkowania samochodu) oraz długotrwała (przechowująca przez wiele lat informacje utrwalone poprzez powtarzanie). Ta z kolei dzieli się na pamięć opisową i nieopisową. Od tego która z nich ulegnie uszkodzeniu zleży czy dana osoba cierpi na lekkie, czy poważne zaburzenia pamięci.
Upośledzenie pamięci – przyczyny
O ile sporadyczne zapominanie informacji nie jest powodem do niepokoju, to regularnie powtarzające się, zauważalne dla samego pacjenta zaniki pamięci, mogą stać się źródłem zmartwień i okazać konieczne do konsultacji ze specjalistą Istnieje wiele czynników wpływających na to, że zapamiętywanie zdarzeń czy informacji staje się wyzwaniem.
Pierwsze z nich to zupełnie naturalne zjawisko, o którym wspomnieliśmy już we wstępie tego artykułu. Zaburzenia pamięci związane z wiekiem (Age Associated Memory Impairment) pojawiają się u osób po 50 roku życia. Objawiają się zmniejszeniem płynności mowy, obniżeniem zdolności nazywania nowych rzeczy, spadkiem koncentracji oraz trudnościami w rozwiązywaniu problemów.
Upośledzenie pamięci krótko i długoterminowej może prowadzić do najcięższego zaburzenia, czyli otępienia, którego popularna nazwa to demencja. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje ją jako przewlekłą lub postępującą chorobę mózgu. Objawy demencji to między innymi zaburzenia mowy, niezdolność do rozróżniania przedmiotów, trudności w rozumieniu pytań i poleceń czy kłopot z odnajdywaniem przedmiotów. Chorobę powoduje postępujący ubytek komórek nerwowych. W celu jego opóźnienia i łagodzenia objawów sięga się po środki farmakologiczne oraz metody terapii niefarmakologicznej, podtrzymującej aktywność fizyczną i samodzielność chorego.
Przyczyny problemów z pamięcią mogą być również powiązane z chorobami układu nerwowego i metabolicznymi, takimi jak choroby tarczycy, niewydolność wątroby, nerek, niedobory witamin (B1, B12), a także choroby mózgu (guzy, ropnie, krwiaki, wodogłowie). Ich przyczyną bywają też urazy doznane podczas wypadku lub przyjmowane leki, np. psychotropowe, przeciwdrgawkowe.
Istnieją także mniej oczywiste czynniki, które znacząco wpływają na zapamiętywanie informacji czy zdarzeń. Zalicza się do nich depresję – chorobę, która poza utratą sensu życia i izolacją pacjentów, wywołuje u nich również problemy z pamięcią. Ten sam wpływ wywołuje częste sięganie po używki. Narkotyki wpływają na procesy poznawcze, z kolei alkohol może przyczynić się do zacierania wspomnień.
Poza wspomnianymi przyczynami, problemy z pamięcią mogą mieć dużo bardziej prozaiczne podłoże. Niedobór snu, odwodnienie, pozbawianie mózgu niezbędnego tlenu poprzez palenie tytoniu czy dietę bogatą w tłuszcze trans i węglowodany, to częste przyczyny zaburzeń pamięci. Jeśli je zauważymy, warto najpierw przyjrzeć się swoim codziennym nawykom, a następnie zasięgnąć rady lekarza lub farmaceuty. Być może odpowiednia zmiana stylu życia i wsparcie farmakologiczne sprawią, że zapomnisz o problemach z pamięcią!
